Кижи толу, боданып кор!

               Кижи толу, боданып кор!

Тыва кижи аажы-чанын тоолдарда,чуруктарда

тыва чогаал шулуктерде,тода бижип сиилбип каан,

Тывызыксыг дангына дег, таан чараш тыва кыстар

«Тыва кызы-эргелиг уруувус, энерелдиг угбавыс-дыр,

Эргеленип чассыырывыс, эргим ынак ававыс-дыр.

Амыдырал чаякчызы ажы-толдун олчейи деп,

алган эштин шынчы эжи, аас-кежик сулдези дээш»-

черге чедир могеер бис.

Тыппазы чок экер эрес, томааныг-ла оолдарывыс

тоолчургу могелер дег, торе баштаар угаанныг,

торел аймак чоннуг, туттунгур, ажылгыр

 туруштуг,будуштуг деп-тааладыр мактаар бис.

Тыва чанчыл дылывысты,торээн черни,ужурларны

 Толептиг-ле сагыыр-дыр бис.

Ынчалза-даа чуртталгавыс ындынналган ыры ышкаш

Ындыг чаагай база эвес, ында-мында кижилернин,

Ынакшылы,сеткил чурээ ыы-сыыга  долар четкен.

Кээргенчиг ие кижи кеми ле чок чассыг толун

Кара тамы оранынга кезээ монге чыдар кылдыр,

Карак чажын соолдурла кызып чаяап алган эвес.

Кээргенчиг ие кижи уйнуннаткан чассыг оглун

Хоочураан «Наркоман» деп холдарынга торээн эвес.

Айыыл халап «СПИД» дээри аарыг тамчык олумунге

Аралашкаш  дузакталган ажы-толдер эвээш эвес!

 

Автор: Чульдум Татьяна Когеновна.             

2017г.

 

 

               Кижи толу, боданып кор!

Амдыы чаа-ла ава кижи оглу, кызын эргеледип

Оду-козун,шайын оргуп,амыдырал оруун актап

Оорушкулуг олуржук чоп,ам чуу болган,ужуру чул?

Ажыг чаштар дамды-дамды,арыг кылан шалын суу дег

Аарышкылыг бадып  чузул!

 Авазынын эргим оглу,чагыг состу дыннавайн,

Кара таакпы албызынга,чагырткаштын чоруп берген,

Адаанашкан чогуш-содаа,амыдырал хоран долган.

Сифилис, гонорея бужар аарыг,силиг чараш чуртталга чок!

Чаптап чораан чассыг оглун,аза буктар алгаш  барган.

Чаа чазаан хааржакты,ава кужур суйбап орган:

«Аа богда! Оршээ,оршээ! чуге черле боданмадын!

Аван сени мангысталдыр,албыс кылдыр торээн эвес

Ааткыышка холдарымга,опей ырым ырлап чорааш,

Уйгу дыжым харам чокка,чассыгбайым остурдум  чоп…

Олчейлиг хун корбейн чыткаш,озу-баарын уреп чун боор!

Чырык хуннун адаан орта,чараш чурттап чоруурун кай!»

Авазынын ыызы безин,сунезинни оттурупкан.

«Удаан оолдун»-медерели,чоорту миннип,коруп келген.

Чыглып келген улустарны,кайгап харап элдепсинген.

Кавайында боду шолээн,кожуй берген удаан чыткан.

Авазынын хараадалын,дунмалары,кожалары

Аяар оожум сымыранчып,сагыш човап олурганнар.

Кавайынче ээгип алган,ак-кок баштыг авазынче

Хейде човап,мунгак хоннуг аяар оожум сымыранган:-

«Аа богда,кээргенчиг авам,чагыг созун кулак дашты

Ажырбас деп, эртиргилеп,дыннавайн чордум авай.

Дунмаларым  карактавайн,дузам сенээ чедирбедим.

Аа богда оршээ авай,анчыг сен деп корбейн кор.

Буян чогум миннип келдим,чудум алгаш чорууйн авай.

Оглуг баштыг,ажы- толдуг оорушкулуг чурттаксадым.

Арыг шынчы чуртталгамны, аарыгга солуп алдым.

Аас-кежик,олчейлиг хун  дунмаларым коор силер.

Бужар аарыг ашак-кадай,самыын чутка алыспанар!

Диирен-албыс наркотике,чашпаа-чышпык сифилиске,

Дожек багы СПИД-ке черле,дужуп бербе,эжим оорум!!!

Келир ойде чуртталганар,чырыткызын ожурбенер.

Борбак бажын медерелин,бодун бодап шугдунуп чор.

Кээргенчиг аван чагыын,хары-даа бол угба созун

Кажанда-даа дыннап чору,боданганы ботка херек!

Эмин эрттир орайтадыр,частырыымны билип кагдым.

Эргим авай оглун оршээ,хаваам чыттап,чассыдып каг..»

Кижи толу боданып чор,боданганы ботка херек!

 

Автор: Чульдум Татьяна Когеновна.

2017г.